YEME BOZUKLUKLARI

YEME BOZUKLUKLARI (ANOREKSİYA, BULİMİYA, TIKINIRCASINA YEME BOZUKLUĞU)

Anoreksiya Nervoza:

Kilo almaktan ya da şişmanlamaktan, yeme dürtüsüne teslim olarak kontrolü kaybetmekten aşırı derecede korkma ve kişinin yaşı, cinsiyeti, beden sağlığı bağlamında belirgin bir biçimde düşük bir vücut ağırlığına sahip olması ile karakterize bir ruhsal rahatsızlıktır.

Anoreksiya nevroza rahatsızlığı olan kişilerin günlük kilo kaybı beklentileri vardır, bu beklenti gerçekleşmediğinde kendilerini mutsuz hissederler. Yediklerini istedikleri gibi kontrol edip kilo verdiklerinde ise başarılı ve değerli olduklarına inanırlar. Beden algılarındaki bozulma, ne kadar kilo verirlerse versinler, kendilerini şişman görmelerine neden olur. Hiçbir zaman yeteri kadar zayıf olduklarına ikna olmazlar. Bu yönü ile anoreksiya, tedavi edilmez ise aşırı kilo kaybına bağlı çoklu organ yetmezliği ve ölüm ile sonuçlanabilen çok ciddi bir rahatsızlıktır.

Anoreksiya nevrozanın iki alt tipi vardır. Kısıtlayıcı tür anoreksiya da kişi, tek tip sınırlayıcı bir diyetle beslenir, bazen günlerce hiçbir şey yemeyebilir. Tıkınırcasına yeme/çıkarma türünde ise, kişinin tıkınırcasına yeme ataklarını takip eden kendini kusturma, laksatif ilaç kullanımı gibi kilo almayı önleyici telafi davranışları vardır. Bu yönü ile bulimiya nevroza ile benzerlik gösterirler, ancak anoreksiya hastalarında, bulimiya hastalarının aksine, vücut ağırlığı belirgin ölçüde olması gereken ağırlığın altındadır.

Anoreksiya nevroza rahatsızlığı olan kişilerde yetersiz beslenmeye bağlı olarak tırnak kırılmaları, saç dökülmesi, adet düzensizlikleri, kalp problemleri, kemik yoğunluğunda azalma, mide-böbrek sorunları, elektrot dengesizlikleri, bağışıklık sisteminin zayıflaması vb. sağlık sorunları da görülebilir.

Bulimiya Nervoza:

Bulimiya nervoza rahatsızlığı bulunan kişilerde, benzer sürede ve koşullarda çoğu kişinin yiyebileceğinden açıkça daha fazla yiyeceği belirli bir zaman dilimi içerisinde tüketmek olarak tanımlanabilecek tıkınırcasına yeme atakları bulunur. Yeme atakları sonrasında, yemek yeme ile ilgili denetimi kaybetmekten doğan yoğun utanç ve suçluluk duyguları yaşanır. Buna kilo almaya yönelik yoğun bir korku eşlik eder. Bu kişiler, kilo almaktan kaçınmak ve tıkınırcasına yeme ataklarını telafi edebilmek için kendilerini kusturma, laksatif/idrar söktürücü ilaç kullanma, aşırı spor yapma gibi davranışlar sergilerler. Kendilerini değerlendirme kriterleri kiloları üzerinden kurgulanır. Bu kurguya “ince olursam daha değerli biri olurum” tarzında rasyonel olmayan bazı düşünceler eşlik edebilir. Ancak, vücut algılarında, anoreksiya nervoza hastalarına benzer yoğun bir bozulma yoktur. Genellikle normal kiloda veya normal kilonun biraz üzerindedirler. Bu kişilerde, yemek borusu ve dişler zarar görebilir, elektrot dengesi bozulur, ağızda yaralar oluşur, kalp-böbrek sorunları ortaya çıkabilir.

Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu:

Tıkınırcasına yeme bozukluğu olan kişilerde, tıkınırcasına yeme atakları ve bu ataklara eşlik eden yemek yemeyi durduramama duygusu oluşur. Bu atakları, açlık duymuyorken yaşamaları da mümkündür. Rahatsızlık verecek düzeyde tokluk hissedene kadar yemek yemeyi sürdürebilirler. Yeme atakları sonrasında yoğun suçluluk ve utanç duyguları yaşarlar. Bu duruma yönelik belirgin derecede sıkıntı duymalarına karşın, bulimiya nervoza hastalarının aksine, her hangi bir telafi davranışı göstermezler.