BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI TERAPİ

• Çocuk ve ergenlerin ruhsal sorunlarının tedavisinde en çok çalışılmış ve en etkili bulunan terapi yöntemidir.
• Bilişsel terapi kişinin maruz kaldığı olaylardan daha çok kişinin olayı ya da durumu yorumlama biçiminin ruhsal sorunlara neden olduğu düşüncesine dayanır. Kişilerin düşünme ve yorumlama özelliklerinin değiştirilmesi yoluyla olumsuz duyguların değişimi ve bu şekilde ruhsal stresin azaltılmasına odaklanır.
• Davranışçı terapide ise davranışların değiştirilmesi ile düşüncelerin ve duyguların farklılaşması hedeflenir.
• Bilişsel davranışçı terapi şu anda var olan ve işlevselliği bozan mevcut soruna ve zorlukların üstesinden gelmeye odaklanır.
• Bilişsel Davranışçı Terapi birçok yöntem ve teknikten oluşur. Bir olguda hangi tekniklerin kullanılacağı çocuğun yaşı, gelişim düzeyi, öğrenme becerileri, soyutlama becerilerinin yanı sıra sorunun nedenleri ve aciliyeti gibi faktörlere göre belirlenir.

Bilişsel Davranışçı Terapi terapist ile danışanın işbirliğine dayanır.

• Bilişsel davranışçı terapide terapist gözlemleyen, aktif rol alıp müdahale eden ve yönlendiren bir koç gibidir. Düşünce-duygu-davranış bağlantılarının farkındalığı ve kişinin hayatındaki seçenekliliği farkedip, sorumluluk ve insiyatif alarak daha farklı düşünme ve davranış örüntüleri geliştirmesi üzerine çalışır. Çocuk ve ergenler de terapi sürecinde bütün aşamalarda aktif rol oynar.
• Çocuk ve ergenler yaşadıkları ruhsal sorun ve uygulanacak tedavi stratejileri konusunda eğitilirler. Terapi hedeflerinden biri de çocuk ve ergenin ileride yaşayacağı benzer sorunlarda kendisinin terapisti olması ve geliştirdiği becerileri ile daha etkin bir başa çıkış göstermesidir.
• Danışan düşüncelerini, inançlarını, varsayımlarını aktif bir şekilde sorgulaması, test etmesi, değiştirmesi, deneyimlerinden sonuç çıkarması için cesaretlendirilir.
• Terapinin amacı, hedefleri, yapılacak müdahaleler terapist ve danışan tarafından açıkça tanımlanır. Terapi sürecinde de bu hedefler düzenli olarak gözden geçirilir.
• Her seans, terapist ve danışanın üzerinde anlaştığı biçimde planlanır.

Bilişsel davranışçı terapi esnek bir terapi yöntemidir ve gerçek yaşamda uygulamalar yapılmasını gerektirir.

• Tedavi sürecindeki gelişmelere göre, danışanın gereksinimleri de göz önüne alınarak uygun tekniklere ve ev ödevlerine karar verilir.
• Danışan ve terapistin sadece klinik ortamındaki etkileşimine dayanmaz. Terapist danışanın gerçek yaşamdaki deneyimleri ile ilgilenir.
• Terapist danışana seanslar arasında gerçek yaşamda uygulaması için ev ödevleri verir. Terapi ortamında kazandırılan becerilerin gerçek yaşamda pratiği yapılır.

Ebeveynler terapinin çok önemli bir parçasıdır.

• Ebeveynler çocukların bilişsel işlevlerinin ve davranışlarının gelişimini etkiler. Ayrıca ebeveynler çocuklarda davranışsal sorunların ortaya çıkması ve sürmesinde de etkilidir. Bu nedenle çocuk ve ergenlere uygulanan bilişsel davranışçı terapiye mutlaka ebeveynler de dahil edilir.
• Ebeveynler çocukların ruhsal sorunları ve muhtemel nedenleri konusunda bilgilendirilir. Bilişsel davranışçı terapi uygulamaları konusunda da bilgilendirilerek sürece katılmaları ve süreci desteklemeleri sağlanır.
• Ebeveynlerin çocuğun sorunlarına uygun şekilde yaklaşım sergilemeleri için etkili ebeveynlik eğitimi, empati yapma ve çocukla ebeveynin olumlu etkileşimin arttırılması bilişsel davranışçı terapinin çalışma alanlarıdır.

Bilişsel davranışçı terapi çocuk ve ergenlerde birçok ruhsal sorunun tedavisinde etkin biçimde kullanılmaktadır. Bilişsel davranışçı terapinin etkili olduğu ruhsal sorunlar;

• Yaygın Kaygı Bozukluğu
• Fobiler
• Seçici Konuşmazlık
• Panik Bozukluk
• Travma ve stres ile ilişkili ruhsal sorunlar
• Depresyon
• Davranışsal sorunlar
• Çiş ve kaka kaçırma sorunları
• Obsesif Kompulsif Bozukluk
• Saç ve kıl yolma
• Tikler
• Yeme Bozuklukları

Çocukluk çağının gelişimsel bozukluklarında temel tedavi ve özel eğitime ek olarak bilişsel davranışçı terapi uygulanabilir.

• Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda görülen davranışsal ve sosyal sorunlar
• Otizme eşlik eden davranışsal sorunlar
• Kekemelikteki kaçınma davranışları vb.