ÇOCUKLUK ÇAĞI ŞİZOFRENİSİ

• Şizofreni her toplumda, her türlü sosyoekonomik düzeyde ve her yaşta görülebilir. Temel belirtileri gerçeği değerlendirme yetilerinde bozulma, sanrı (hezeyan), varsanı (halüsinasyon) ve bilişsel işlevlerde bozulmadır. Erişkin şizofrenlerin üçte biri ilk belirtilerinin 20 yaşından önce başladığını belirtmektedir. Küçük yaşlarda erkek çocuklarda daha fazla görülür. 
• Genellikle sinsi başlar. Nadiren akut başlangıç görülür. Hastaların büyük çoğunluğunda şizofreni belirtileri başlamadan önce çeşitli psikiyatrik belirtiler vardır. Hastalık öncesi dönemde genellikle gelişimsel bozulmalar görülür. Dil gelişimi, motor gelişim ve sosyal beceriler olumsuz etkilenir. 

Çocukluk çağı şizofrenisinin belirtileri nelerdir? 

• En sık görülen ve en çok bilinen belirtiler halüsinasyonlar (varsanılar), hezeyanlar (sanrılar), dağınık ve garip davranışlar, farklı ve garip konuşmadır. Bunların dışında duygularını ifade edememe, sosyal olarak içe çekilme, çevreye ilginin azalması, zevk alamama, öz bakımında bozulma, okul başarısında düşme, yeme davranışlarının değişmesi, dürtülerini kontrol edememe ve saldırganlık görülebilir. 
• Tüm psikiyatrik hastalıklar arasında intihar oranı en yüksek hastalıktır ve ilk 10 yılda intihar daha fazladır. İntihar ve şiddet özellikle madde kullanımında ve davranım bozukluğu birlikteliğinde yüksektir. Şiddetin temel nedenleri paranoid sanrılar ve şiddete maruz kalmadır. 

Şizofreni neden ortaya çıkar? 

• Nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Şizofreni ile ilgili modern kuramlar şizofreninin birçok genin ve çevresel stresörün birlikte kurduğu, beyin bağlantılarında yaşam boyunca sürecek anormal bir gelişime yol açan mekanizmalar sonucu oluştuğunu söylemektedir. 

Çocuk ve ergenlerde şizofreni tanısı nasıl konulur? 

• Tanı detaylı bir ruhsal değerlendirme ile konulur. Tanıyı desteklemek için psikolojik testler istenebilir. Yavaş ve sinsi başlayan bir hastalık olduğu için çocukluk ve ergenlik yıllarında şizofreni tanısı koymak zordur. Çoğunlukla başlangıçta başka ruhsal bozukluklar şeklinde kendini gösterir. Bu nedenle çocuk ve ergenlerde kesin tanı için uzun süreli izlem gerekmektedir. 
• Çocuk ve ergenlere şizofreni tanısı konulurken madde bağımlılığı, travma, istismar ve kötü muamele ilişkili belirtilere dikkat edilmelidir. 
• Çocuk ve ergenlerde tanı konulurken başlangıçta şizofreni benzeri belirtiler (bazı epilepsi türleri vb) veren hastalıkları dışlamak için fiziksel hastalıklara yönelik tetkikler yapılabilir. 

Başka ruhsal hastalıklarda da şizofreni belirtileri görülebilir. 

• Çocuk ve ergenlerde yanılsama, varsanı ve sanrılar gibi şizofreni belirtileri herhangi bir ruhsal hastalık olmadan da görülebilir. Bunların nedeni genelde hayal gücünün fazla olması, bilişsel kısıtlılık ve yanlış anlaşılan sorunlardır. 
• Şiddetli olan tüm ruhsal hastalıklarda şizofreni belirtileri görülebilir. Bu ruhsal sorunlarda temel hastalıkla ilgili belirtiler tedavi edilince şizofreni belirtileri de ortadan kalkar. 

Şizofreni belirtileri görülebilen ruhsal bozukluklar: 

• Bipolar Bozukluk 
• Şiddetli Depresyon 
• Travma Sonrası Stres Bozukluğu 
• Obsesif Kompulsif Bozukluk 
• Şiddetli Kaygı Bozuklukları 
• İhmal ve İstismar 
• Madde Kullanım Bozuklukları 

TEDAVİ 

• Tedavide ilaç tedavileri ve psikososyal yaklaşımların birlikte sürdürülmesi gerekir. Başlangıçta ve şiddetli alevlenmelerde yatırılarak tedavi edilmeleri gerekir. 

• Tedavi planı yapılırken hastalığın özgün tedavisinin yanı sıra aile ve çocuğun ruhsal, toplumsal ve kültürel özellikleri ile bu alanlardaki gereksinimleri ile ilgili destek ve düzenlemeler yapılmalıdır. 
• İlaca yanıt vermeyen şiddetli olgularda EKT uygulanabilir. 
• Semptomları arttıran stres ve anksiyeteye yönelik önlemler alınmalıdır. 

Psikososyal yaklaşımlar: 

• Hasta ve aile; Hastalık belirtileri, tedavi, yan etkiler, gidiş ve alevlenmeler hakkında bilgilendirilmelidir. 
• Problem çözme becerileri ve sosyal becerileri kazandırmaya yönelik çalışmalar yapılabilir. 
• Eğitime devam etme, iş ve meslek eğitimi konusunda çocuk ve ergenler desteklenmelidir. 
• Aile bireyleri ve sağlıklı kardeşlerin de ruhsal olarak desteklenmesi gerekebilir.